Çocuklarda Horlama Neden Olur?

Çocuklarda horlama, uyku sırasında üst solunum yollarında meydana gelen tıkanıklıklar nedeniyle ortaya çıkar. Söz konusu durum; burun, geniz veya boğaz bölgesinde hava akışını engelleyen anatomik ya da fonksiyonel sorunlardan kaynaklanabilir. En sık rastlanan nedenler arasında geniz eti (adenoid) ve bademciklerin (tonsil) büyümesi yer alır. Bu dokuların büyümesi, gece uykusunda solunum yolunu daraltarak horlamaya neden olur. Ayrıca alerjik rinit, kronik sinüzit, obezite ve bazı nörolojik bozukluklar da çocuklarda horlamaya sebebiyet verir.

Çocuklarda horlama, sadece bir ses problemi olarak değerlendirilmemelidir. Çünkü söz konusu problem, uyku apnesi sendromu olarak bilinen rahatsızlığın başlıca semptomlarından biridir. Bu çerçevede uyku apnesi, gece boyunca solunumun tekrarlayan aralıklarla durması anlamına gelir. İlgili rahatsızlık, çocuğun kaliteli uyku almasını engelleyerek gündüzleri yorgunluk, dikkat eksikliği, öğrenme güçlükleri ve davranışsal sorunlara yol açar. Bu nedenle horlama, sürekli ve şiddetli ise mutlaka çocuk sağlığı uzmanı tarafından değerlendirilmelidir.

Dr. Muzaffer ÖZTOSUN Randevu Almak İstiyorum

Çocuklarda Horlama Neyin Belirtisi Olabilir?

Çocuklarda horlama sorunu; burun duvarında kayma, polipler, soluk borusu gelişim bozukluğu ve dil büyüklüğü gibi fiziksel problemlerin belirtisi olabilir. Bununla birlikte ilgili problem, çocuklarda prevalansı %1-3 olan uyku apnesinin başlıca belirtilerinden biridir. Söz konusu soruna neden olabilen bazı hastalıklar ise aşağıdaki başlıklarda incelenmiştir:

Uykuda Solunum Bozuklukları

Solunum bozukluğu; uyku sırasında nefes alma sıklığını patolojik olarak etkileyen bir durumdur. Çocuklarda horlama sıklığının artması ve sorunun uyku kalitesine etki etmesi, solunum bozukluklarının başlıca belirtisidir.

Uykuda solunum bozukluğu, çocuğun haftada iki ya da daha fazla horlamasına rağmen başka bir semptomun görülmediği birincil seviyede olabilir. Bununla birlikte horlama, çocuğun fiziksel-zihinsel sağlığını tehdit eden, davranış ve öğrenme üzerinde olumsuz etkiler doğuran Obstrüktif Uyku Apnesi belirtisi de olabilir. Bu çerçevede çocuklarda horlama davranışının belirtisi olan uykuda solunum bozuklukları şu şekildedir:

● Obstrüktif uyku apnesi, çocuğun 1 saatlik dinlence sırasında en az 5 defa solunum durması-yavaşlaması problemiyle karşılaşabileceği bir sağlık problemidir. Bununla birlikte uykuda solunum problemine yol açan sendromun, başka bir sağlık sorunu veya madde kullanımıyla açıklanamıyor olması gerekir.

● Obezite hiperventilasyon sendromu, çocukların aynı yaş ve cinsiyetteki bireylere göre %95 daha kilolu olduğunda ortaya çıkabilen bir uykuda solunum bozukluğudur.

● Uyku ile ilişkili hipoksemi, kandaki düşük oksijen seviyesinden kaynaklanan bir tür solunum yetmezliğidir.Bunların yanı sıra solunum dürtüsünün azalması ve kaybolmasıyla karakterize edilen santral uyku apnesi de ilgili problemin başlıca nedenlerinden biridir.

Bademcik ya da Geniz Eti Büyümesi

Vücut bağışıklık sisteminin önemli organları olan bademcik ve geniz eti, solunum paterninin bir parçası olan boğaza yakın bir bölgede bulunur. Bundan dolayı bademciğin ya da geniz etinin büyümesi, hava yolunu tıkayarak çocuğun uyku sırasında horlama davranışı sergilemesine yol açar.

Burun Anomalileri

Çocuklarda horlama davranışının önemli nedenlerinden biri de burun yapısındaki problemlerdir. Bu çerçevede normalde düz olması gereken burun duvarında kayma olması, nefes almayı güçleştirir. Ayrıca alerji, enfeksiyon ve bağışıklık sistemi sorunuyla burun boşluğunda büyüyen polipler de organdaki boşluğu tıkayarak horlamaya neden olur.

Soğuk Algınlığı

Soğuk algınlığı, solunum yolunda hava akışını tıkayarak sistemin düzgün çalışmasını engeller. Bununla birlikte soğuk algınlığına neden olan enfeksiyonların bademcik ve geniz eti şişmesine yol açarak çocuğun horlamasına zemin hazırlaması muhtemeldir.

Astım

Astım, çocuğun normal nefes almasını engelleyebileceği ve hava yolunda kısmi tıkanıklığa neden olabileceği için horlama problemini beraberinde getirir.

Çocuklarda Horlama Nasıl Tedavi Edilir?

İstanbul çocuklarda horlama tedavisi, problemin altında yatan kök nedenin uzman hekim tarafından tespit edilmesi ve buna uygun sağaltıcı müdahaleler yapılmasını içerir. Bu noktada çocuğun gece içinde kaç defa horladığını kayıt altına almak, hekimin değerlendirmesine ve uygun tedaviyi belirlemesine fayda sağlar. Bununla birlikte probleme neden olan sorunun geniz eti ve bademcik büyümesi olduğu durumlarda cerrahi yollarla söz konusu organlar alınarak tedavi gerçekleştirilir.

Tonsillektomi olarak geçen bademcik ameliyatı, söz konusu organın asimetrik büyümesi durumunda uyku apnesi ve diğer sağlık sorunlarının ortaya çıktığı durumlarda düşünülür. Bunun yanı sıra büyüyen geniz etinin cerrahi yöntemle alındığı adenoidektomi tedavisi de tercih edilebilir. Uygulanabilen diğer tedavi yöntemleri ise aşağıdaki gibidir:

● Çocuklarda horlama sorununa neden olan obeziteyse tedavi için çocuğun kilo vermesi gerekir. Bu bağlamda uzman hekimin ya da diyetisyenin önerdiği beslenme tarzı ile birlikte yaşam tarzında değişikliklere gitmek de önemlidir.

● Septum deviasyonu gibi anatomik problemden kaynaklanan horlamanın tedavisinde problemin cerrahi olarak çözülmesi gerekir. Septoplasti olarak bilinen müdahale, septumda kayma olan çocuklara uygulanan, kıkırdak ve kemiklerin şekillendirilmesini içeren bir tedavidir. Söz konusu yöntem hava yollarını genişleterek horlama sıklığının düşmesine ya da tamamen ortadan kalkmasına katkıda bulunur.

● Alerjen maddelerin nezleye sebep olduğu durumda çocuk, burun tıkanıklığı sonucu horlayabilir. Alerjik nezle ya da diğer alerjilerin sebep olduğu horlama probleminde antihistaminik ya da nazal sprey gibi ilaçlarla durumun tedavi edilmesi muhtemeldir.

● Uyurken hava yolunun açık kalmasına yardımcı olan CRAP makinesi, horlamaya neden olan uyku apnesi tedavisinde kullanılır. Sürekli pozitif hava yolu basıncı tedavisi olarak da geçen makine, solunum yollarını açık tutarak obstrüktif uyku apsesinin geçmesini mümkün kılar.

● Hava yolunun genişletilmesini mümkün kılan Uvulopalatofaringoplasti, nefes alma sürecini rahatlatır. Bu kapsamda UPPP, obstrüktif uyku apnesinin tedavisinde sıkça tercih edilen cerrahi bir prosedür olarak öne çıkar.

● Dil kökü büyük olan çocuklarda küçültme ameliyatı, obstrüktif uyku apnesi ve buna bağlı ortaya çıkan horlama probleminin tedavi edilmesine imkan tanır.

● Supraglottoplasti, üst gırtlakta bulunan dokuların çıkarıldığı ve yeniden şekillendirildiği bir ameliyattır.

● Çene yapısındaki bozukluklardan kaynaklı olarak ortaya çıkan horlama problemi, uzman diş hekimin uygulayacağı ortodontik tedavi sonucunda geçebilir.

Yukarıdaki hususların yanı sıra alt çeneyi ve dilin konumunu ayarlayan horlama protezi de hafif-orta şiddette seyreden vakalarda tedaviye destek olur.

Horlama için Alternatif Çözümler

Çocuklarda horlama, medikal tedavi uygulamalarının yanı sıra tamamlayıcı tıp dahil olmak üzere alternatif çözümlerle de ortadan kalkar. 3-11 yaş grubunun horlamadan sağlıklı bir uyku deneyimi elde etmesi için uygulanabilecek bazı alternatif çözümler şu şekildedir:

● Çocuğun yan yatması ve başını kaldırmak için bir yastık kullanması, hava yolunu açarak horlamanın azalmasını sağlayabilir.

● Hava temizleme cihazları, ortamı nemli tutarak burun pasajlarında meydana gelen tahrişi azaltma hususunda etkilidir.

● Süt ürünleri, mukus üretimini artırarak dolaylı yoldan çocuğun uyku kalitesinde problemlere neden olur. Bu çerçevede horlayan çocuğun uyku öncesinde süt ve süt ürünlerinden kaçınması önemlidir.

● Tuzlu burun spreyleri, burun kanallarındaki mukusun temizlenmesini mümkün kılarak yaşanan problemi hafifletir.

● Çocuğun sağlıklı kilosunu korumak ve solunum kaslarını güçlendirmek için egzersiz yapması tavsiye edilir.

● Telefon ve tablet gibi elektronik cihazlar mavi ışık yayar. Bu nedenle çocuğun ekran süresini sınırlamak, uyku kalitesinin yükselmesini sağlayarak horlamanın azalması noktasında fayda sunar.

Bunların yanı sıra etkin bir uyku programı hazırlamak da çocuklarda horlama problemine karşı alternatif bir çözüm olarak öne çıkar.

Akupunktur

Akupunktur, vücut yüzeyinde belli noktalara ince iğneler batırarak bünyedeki enerji akışını dengelemeyi hedefleyen tamamlayıcı tıp uygulamasıdır. Çeşitli hastalıkların tedavisinde kullanılan akupunktur, çocuklarda horlama tedavisinde alternatif bir çözüm olarak dikkat çeker. Bu kapsamda akupunktur, kasların gevşemesine yardımcı olarak söz konusu uyku probleminin hafiflemesine katkıda bulunur. Pediatrik akupunktur olarak geçen söz konusu tedavide aşağıdaki hususlar öne çıkar:

● Çocukların derisi hassas olduğu için akupunktur iğneleri kullanılırken profesyonel uygulamalar yapılır.

● Tamamlayıcı tıp uygulaması esnasında yetişkinlere yönelik araçlar değil, pediatrik akupunktur iğneleri tercih edilir.

● Alternatif tıp tedavisi esnasında akupunktur noktalarını uyarmak için lazer ve elektrik akımından faydalanılır.

● Çocuk akupunkturu olarak da geçen shonishin, iğne olmadan vücut yüzeyine çeşitli aletlerle baskı yapmayı içerir.

● Akupunktur, kandaki oksijen doygunluk seviyelerini artırarak çocuklarda horlama sorununa neden olan obstrüktif uyku apnesi tedavisine yardımcı olur.

Tamamlayıcı tıp uzmanı, yukarıdaki hususlar doğrultusunda değerlendirme yapar ve altı farklı akupunktur noktası arasından uygulama alanını seçer. Zhaohai, Sanyinjiao, Sishencong, Shenmen, Zusanli ve Lianquan olarak geçen bölgelere yapılan uygulama sonucu horlama problemi birkaç seansta ortadan kalkar.

Aromaterapi

Sağlık problemlerinin tedavisinde kullanılan aromaterapi, esansiyel yağlardan yardım alan bir tamamlayıcı tıp uygulamasıdır. Bu kapsamda çocuklarda horlama problemini ortadan kaldırmak için rahatlatıcı ve solunumu düzenleyen uçucu yağlar kullanılır. Çocuğun uyku kalitesini düşüren horlama problemi için kullanılan bazı esansiyel yağlar ise şu şekilde sıralanabilir:

● Okaliptüs yağı, mukus birikimini azaltma ve burun pasajlarını açma noktasında fayda sunan doğal bir dekonjestandır.

● İltihap giderici özelliklere sahip olan nane yağı, alerji ve sinüs tıkanıklığı kaynaklı horlama probleminde hava akışını düzenlemeye destek olabilir.

● Lavanta yağı, yatıştırıcı ve uyku kalitesini artırıcı nitelikleri sayesinde söz konusu sağlık problemine dolaylı yoldan bir çözüm sunar.

● Burun tıkanıklığına iyi gelen çay ağacı yağı, anti-inflamatuar ve antimikrobiyal özellikleri ile sinüs enfeksiyonlarında kullanılan bir aromaterapi aracıdır.

● Hava akışını iyileştiren sedir ağacı yağı, strese bağlı olarak meydana gelen uyku problemlerinin çözümünde işe yarayabilir.

Yukarıdakilerin yanı sıra medikal tedavi sürecinde kullanılan farklı esansiyel yağlar da mevcuttur. Fakat çocuklarda horlama ve ilgili durumun belirti olarak görüldüğü sağlık problemlerinin tedavisi için uzman hekim kontrolü olmadan uygulama yapmamak önemlidir.

Çocuklarda Horlama Tehlikeli mi?

Çocukların soğuk algınlığı ya da solunum yolu enfeksiyonu yaşaması halinde birkaç gün ile birkaç hafta arasında horlaması normaldir. Fakat genel olarak çocuklarda horlama üç ay ve daha uzun sürdüğü takdirde tehlikeli olabilecek sağlık problemlerinin habercisi olabilir. Bu kapsamda horlama, obstrüktif uyku apnesinin belirtisi olduğu takdirde sıklık ve şiddetini ele almak önem arz eder.

Obstrüktif uyku apnesinde haftada birkaç gün, yalnızca horlamanın görüldüğü ve diğer yan etkilerin olmadığı durum, normal olarak kabul edilir. Bunun yanı sıra horlama davranışının sürekli olması, çocuğun uyku kalitesinde belirgin problemlere yol açar. Bu çerçevede ilgili problem, okul çağındaki çocukların akademik başarısına dolaylı yoldan tehdit oluşturabilir.

Solunum durması sebebiyle temel ihtiyacı olan uykudan mahrum kalan bireyde gelişim sorunları ortaya çıkabilir. Kalp yetmezliği de çocuğun solunum yolunda meydana gelen problemden kaynaklı riskli bir sonuç olarak dikkat çeker. Ayrıca çocuklarda horlama, aşağıdaki belirtilerle uzun bir süredir devam ediyorsa tehlikeli olabilir:

● Gece boyunca birden fazla defa solunum durması

● Nefes alma sürecinde duraklama yaşayan çocuğun homurdanması

● Sık sık uykudan uyanma

● Uyku sırasında terleme

● Okul ya da kreşte davranışsal problemlerin ortaya çıkması

● Çocuğun uzun bir uykudan sonra bile uyanmakta güçlük çekmesi

● Son dönemlerde agresif davranışlar sergilemesi

● Evde ya da okulda uykuya dalması

● Sık sık hayallere dalıp gitmesi

● Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtileri sergilemesi

Bunlarla birlikte çocuklarda horlama ile birlikte altını ıslatma (enürezis) sorununun olması da tehlikeli bir problemin habercisi olabilir.

Horlayan Çocuk için Hangi Doktora Gidilir?

Çocuklarda horlama sorununu meydana getiren hastalığın tanı ve tedavisi için kulak burun boğaz uzmanına gitmek gerekir. Bununla birlikte pediatri uzmanları da söz konusu sağlık probleminin tanı ve tedavi süreçleriyle ilgilenir. Çocuğun genel sağlık durumunu değerlendiren hekimler, sorunla alakalı gerekli yönlendirmeleri yapar. Bu kapsamda alerji uzmanı ve diş hekimi-ortodontist de horlama probleminin çözümüne yönelik tedavi uygular.

Tamamlayıcı tıp uzmanları ise çocuklarda horlama şikayetini vücudu iyileştirmeye odaklanarak çözen diğer bir alandır. Bu kapsamda akupunktur ve aromaterapi gibi alternatif tıp çözümlerinden faydalanan hekimler, problemi ve kök nedeni çözmek için harekete geçer. Bununla birlikte modern tıp ve geleneksel yöntemleri birleştiren hekimler, problemin çözümü için bilimsel olarak onaylanmış tedaviler uygular.

Burnu Tıkalı Olmayan Çocuk Neden Horlar?

Burun pasajının açık olmasına rağmen horlayan çocuklarda anatomik ya da işlevsel sorunlar olabilir. Bu kapsamda burnu tıkalı olmayan çocukların horlamasının başlıca nedenlerinden biri, hava yolunun arka kısmının daralmasına yol açan geniz eti büyümesidir. Ayrıca bademciklerin asimetrik olarak büyümesi de burun pasajı açık olmasına rağmen çocuğun uyku sırasında horlamasına yol açabilir. Bademcik ve geniz eti büyümesine ek olarak burnu tıkalı olmayan çocuğun horlamasına neden olan faktörler ise şu şekildedir:

● Ortodontik yapı kaynaklı olarak hava akışında düzensizlikler ortaya çıkabilir. Bu bağlamda üst çenenin darlığı ve damak yapısının yüksekliği çocuklarda horlama davranışının ortaya çıkmasına neden olabilen ortodontik sorunlardır.

● Uyku pozisyonundan dolayı çocuğun solunumunun süreç içerisinde güçleşmesi muhtemeldir. Özellikle sırt üstü yatan küçüklerin, uyku sırasında dilinin arkaya kayması durumunda nefes alması güçleşir.

● Burun tıkanıklığına yol açmasa dahi alerjenlere maruz kalma, nefes alma davranışında zorluklara sebebiyet verebilir.

● Mukoza tahrişi, burun pasajlarının açık olmasına rağmen horlamayı tetikleyen diğer bir nedendir.

Yukarıdaki hususların yanı sıra fazla kilosu olan ya da obezite probleminden mustarip çocukların uykuda horlaması muhtemeldir. Bunun sebebi ise boyun çevresinde artan yağ dokusunun nefes borusunu daraltarak solunumu güçleştirmesidir.

Sık Sorulan Sorular (SSS)

Horlama için Hangi Doktora Gidilir?

Çocuklarda horlama için gidilecek doktorlar, kulak burun boğaz ya da pediatri uzmanlarıdır. Bunun yanı sıra bütüncül bir yaklaşımı benimseyen tamamlayıcı tıp uzmanları da vücudun dengesini yeniden kazandırarak problemin tedavisinde etkili çözümler sunabilir.

Çocuklarda Horlama Neden Olur?

Çocuklarda horlama sorununun altında yatan problem, solunum yolunun çeşitli sebeplere bağlı olarak daralmasıdır. Daralan hava kanalıyla birlikte uykuda ortaya çıkan sese adenoid hipertrofisi ve tonsil büyümesi neden olabilir. Bununla birlikte konka olarak bilinen burun etindeki büyüme de çocuğun uyku sırasında rahatsızlık duyacağı bu sorunun diğer bir sebebidir. Çocuklarda horlamanın diğer nedenleri arasında alerjik rinit, şişmanlık ve uyku pozisyonu da bulunur.

Horlama Nasıl Önlenir?

Uyku sırasında hava yolunun daralmasından dolayı meydana gelen horlamayı önlemenin yolu, yatış pozisyonuna dikkat etmektir. Yan yatmak ve yüksek bir yastık kullanmak horlamayı önlemek için uygun bir uyku pozisyonudur. Bunun yanı sıra horlama yastığı, bandı ya da protezi gibi yardımcı araçlardan faydalanmak da problemin çözümüne katkıda bulunur. Öte yandan uyku düzeni, egzersiz yapma ve sağlıklı beslenme gibi yaşam tarzı değişiklikleri de horlamanın önlenmesi hususunda önemlidir.